Güneş Yanığı Nedir?
23-08-2022
11:45
Güneş yanığı, cildin en dış katmanlarına verilen ultraviyole (UV) radyasyon hasarına karşı inflamatuar bir reaksiyondur. Hepsinin merkezinde, cildinize rengini veren ve onu güneş ışınlarına karşı koruyan bir pigment olan melanin vardır. Melanin, korumasız güneşe maruz kalan cildinizi koyulaştırarak çalışır. Ürettiğiniz melanin miktarı genetik tarafından belirlenir, bu nedenle bazı insanlar güneşte yanarken diğerleri bronzlaşır. Her ikisi de ciltteki hücresel hasar belirtileridir. Daha az melanin olan insanlar için, uzun süre korunmasız güneşe maruz kalma, cilt hücrelerinin kırmızı, şiş ve ağrılı hale gelmesine, ayrıca güneş yanığı olarak da bilinen hale gelmesine neden olabilir. Güneş yanıkları hafiften kabarmaya kadar değişebilir.
Güneş yanığından sonra cildiniz soyulmaya başlayabilir. Bu, vücudunuzun hasarlı hücrelerden kurtulmaya çalıştığının bir işaretidir. Cildi asla kendiniz soymaya çalışmayın; bırakın doğal olarak çıksın.
Güneş Yanığını Ne Kadar Hızlı İyileştirebilirsiniz?
Soluk bir cildiniz varsa veya güneşte çok zaman geçiriyorsanız, yanma riskiniz artar. Genel olarak, daha şiddetli güneş yanığının iyileşmesi daha hafif vakalardan daha uzun sürer.
Ne kadar çabuk iyileştiğinizi belirleyen diğer faktörler arasında güneş yanığını ne kadar iyi yönettiğiniz ve diyabet veya arter hastalığı gibi yara iyileşmesini yavaşlatan bir durumunuz olup olmadığı yer alır.
Güneş yanığı için sihirli bir tedavi yoktur, ancak vücudunuzun doğal iyileşme sürecini desteklemenin birkaç yolu vardır.
Güneş yanığını daha hızlı iyileştirmenin en etkili yollarına bir göz atalım.
Şifalı İlaçlar
Birinci derece güneş yanığından iyileşmek için vücudunuza hasarlı cildi değiştirmesi için zaman vermeniz gerekir. Birinci derece güneş yanığı sadece cildin dış tabakasını etkiler. Cilt tipik olarak sadece kırmızı görünür ve cilt kendini değiştirmeye başladığında birkaç gün sonra soyulmaya başlayabilir.
Vücudunuzun kendini ne kadar hızlı iyileştirebileceğinin bir sınırı vardır, ancak aşağıdakileri yaparak iyileşme sürecini en üst düzeye çıkarabilirsiniz:
Bol bol dinlenmekSu içmekCildinizi nemlendirmekİyileşme sürecini desteklemek ve semptomları hafifletmek için diğer ipuçları şunlardır:
Uykunuzu alın. Uyku kısıtlaması, vücudunuzun iltihabı yönetmesine yardımcı olan belirli sitokinlerin üretimini bozar. Bu bozulma, vücudunuzun kendini iyileştirme yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir.Tütün kullanımından kaçının. Sigara içmek veya diğer tütün türlerini kullanmak, vücudunuzdaki iltihabı teşvik ederek vücudunuzun doğal iyileşme sürecini bozabilir. Bırakmak zor olabilir, ancak bir sağlık uzmanı sizin için işe yarayan bir bırakma planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.Ek güneşe maruz kalmaktan kaçının. Güneş yanığını daha fazla ultraviyole (UV) ışınlarına maruz bırakmak cildinize daha fazla zarar verebilir. Dışarı çıkmanız gerekiyorsa, güneş yanığını giysilerle kapatmaya çalışın ve güneş kremi kullanın.Aloe vera uygulayın. Aloe vera, iltihabı azaltan aloin adı verilen bir madde içerir. Aloe vera ayrıca cildinizi nemlendirebilir ve soyulmayı önleyebilir.Soğuk banyo. Uzmanlar cildinizi yatıştırmak için serin bir banyo veya duş almanızı önerir. Daha sonra kuruduğunuzda cildinizde biraz nem bırakın ve ardından suyu hapsetmek için bir nemlendirici uygulayın.Hidrokortizon kremini uygulayın. Hidrokortizon kremleri şişlik, tahriş ve kaşıntıyı tedavi etmek için kullanılır. Şişliği ve ağrıyı yönetmek için hidrokortizon kremi uygulayın. Gerekirse doktorunuz daha güçlü bir merhem yazabilir.Nemli kalın. Güneş yanığı cildinizdeki nemi çeker. Bol miktarda sıvı ve elektrolit içmek cildinizi yeniden nemlendirmeye yardımcı olabilir.Soğuk kompres deneyin. Yanık oluştuktan kısa süre sonra cildinize soğuk kompres uygulamak (doğrudan güneş yanığı olan bir bölgeye değil) cildinizdeki fazla ısıyı çekmenize ve iltihaplanmayı azaltmanıza yardımcı olabilir.Yanığınız hafif olsa bile güneş yanığından bir gecede kurtulamayacağınızı unutmayın. Uzmanlara göre birinci derece güneş yanığı vakalarının çoğu, uygun şekilde tedavi edilse bile iyileşmesi en az bir hafta sürebilir. Daha şiddetli güneş yanığının iyileşmesi haftalar hatta aylar alabilir.
Şiddetli Yanıklar
Güneş yanığı olan alanlar tipik olarak birinci derece yanıklardır. Güneşten ikinci veya üçüncü derece güneş yanığı almak için güneşte çok daha fazla zaman harcamanız gerekir.
İkinci derece güneş yanığı, cildin ikinci tabakası olan epidermis'e ulaşacaktır. Bu güneş yanığı alanları tipik olarak kabarmaya neden olur. Üçüncü derece güneş yanığı ise derinin altındaki yağlara ulaşır ve sinirleri tahrip edebilir. Sonuç olarak, aslında acı hissetmeyebilirsiniz.
Ayrıca aşağıdakiler için daha fazla risk altındasınız:
DehidrasyonEnfeksiyonSepsisSiz veya tanıdığınız biri ikinci veya üçüncü derece güneş yanığı yaşıyorsa, bunu evde tedavi etmemelisiniz. Bu tür güneş yanığını tıbbi bir acil durum olarak kabul edin ve derhal tıbbi tedavi alın.
İyileşmeyi Etkileyen Faktörler
Güneş yanığı, UV ışınlarına aşırı maruz kalmaktan kaynaklanır. Bu ışınlara ne kadar uzun süre maruz kalırsanız, cildinizin yanma olasılığı o kadar artar. Daha koyu tenli insanlar, daha açık tenli insanlar kadar çabuk yanmazlar çünkü cildi UV hasarından koruyan pigment melanini daha fazla üretirler.
Ne kadar şiddetli yanarsanız, vücudunuzun hasarlı deri tabakasını değiştirmesi o kadar uzun sürer. Hafif güneş yanığı semptomları genellikle 3 ila 5 gün içinde geçer, daha şiddetli yanıklar ise birkaç hafta sürebilir.
2020'de yayınlanan araştırmaya göre vücudunuzun iyileşme oranı genetik olarak belirlenebilir, ancak yaşınız ve genel sağlığınız gibi diğer faktörler de rol oynar.
Bağışıklık sisteminizi zayıflatan koşullar ve yaşam tarzı alışkanlıkları, vücudunuzun güneş yanığından iyileşme yeteneğini de yavaşlatabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
DiyabetSigara içmekYetersiz beslenmeObeziteKronik stresArter hastalığıZayıf dolaşımBağışıklık sisteminin doğal tepkilerinin baskı altına alınmasıRiskler
Güneş yanığı söz konusu olduğunda göz önünde bulundurulması gereken en büyük risk faktörleri, güneşte ne kadar süre kaldığınız ve maruziyetinizin yoğunluğudur. Güneşte ne kadar uzun süre kalırsanız ve güneş ne kadar güçlüyse, güneş yanığı yaşama olasılığınız o kadar yüksektir ve yanığınız o kadar şiddetli olabilir.
Bunun ötesinde, güneş yanığı olasılığını artırabilecek bir dizi faktör vardır. Bunlar şunları içerir:
Cildinizin ne kadar maruz kaldığı (örneğin, plajda mayoyla bronzlaşmak, uzun kollu giysilerle dışarıda yürümekten daha fazla güneş yanığına yol açar). İster güneşli ister bulutlu bir gün olsun (bulutlu olsa bile ve kışın bile güneş yanığı riski her zaman vardır).Güneş ışınlarının en güçlü olduğu saat 10:00 ile 16:00 arasında dışarıdaysanız.UV ışınlarından daha az atmosferik korumanın olduğu yüksek rakımdaysanız.Ekvatora yakınsanız UV ışınlarına daha fazla maruz kalabilirsiniz.Ozon tabakasının incelendiği bir bölgedeyseniz.Daha açık bir cildiniz varsa, güneş yanığı olma olasılığınız daha yüksektir. Bununla birlikte, daha koyu tenli insanlar, ciltlerini güneşten korumalıdır, çünkü uzun süre maruz kalmaktan cilt kanseri gelişebilir.Tıbbi Yardım İstemek
Güneş yanığınız hafifse, muhtemelen kendi kendine iyileşir; tıbbi tedaviye gerek yoktur. Bununla birlikte, yanığınız ikinci derece veya daha şiddetli ise bir doktora görünmeniz gerekebilir.
Aşağıdakilerden herhangi birisi olursa, bir doktorla konuşmak iyi bir fikirdir:
Güneş yanığınız kabarır veya şişerseAteşiniz çıkar, titreme veya aşırı sıcak hissedersinizMide bulantısı veya kusma olursaBaşınız dönüyor, hasta veya yorgun hissediyorsanızBaşınız ağrıyorsaKas kramplarınız olursaBu yanıklar bebekleri ve çocukları daha sonraki yaşamlarında cilt kanseri riskine soktuğu için daha da ciddiye alınmalıdır. Çocuğunuzda güneş yanığı varsa ve özellikle semptomlar şiddetliyse tıbbi tedavi almak önemlidir.
Güneş Yanığını Önleme
Bir yanığı çabucak iyileştirmenin tek kesin yolu, ilk etapta yanmaktan kaçınmaya çalışmaktır. Güneş yanığını önlemenin bazı yolları şunlardır:
Gölgede kalın. Güneşte uzun süre kaldığınızda, yanınızda bir şemsiye getirerek gölge aramak veya kendi gölgenizi yapmak iyi bir fikirdir.Günün en güneşli kısmından kaçının. UV ışınları sabahın geç saatlerinde ve öğleden sonra erken saatlerde, sabah 10'dan akşam 4'e kadar çok güçlüdür.Şapka takın. Geniş kenarlı bir şapka yüzünüzü, kulaklarınızı ve boynunuzu güneşe maruz kalmaktan koruyabilir.Güneş kremi. Bulutlu günlerde bile en az SPF 15 içeren geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanmanız önerilir. En az 2 saatte bir tekrar uygulayın.UPF giyim. Güneş ışınlarını engelleyen giysiler giymek ve altına güneş kremi sürmek ekstra koruma sağlayabilir.Sıkça Sorulan Sorular
Güneş Yanığı Ne Kadar Sürer?
Birinci derece veya hafif güneş yanığınız varsa, kendi kendine iyileşmesi genellikle birkaç gün sürer. Yanığınız daha şiddetliyse, düzgün bir şekilde iyileşmesi için acil tıbbi tedavi gerektirir.
Yüzdeki Güneş Yanığını Nasıl Tedavi Etmeliyim?
Vücudunuzun herhangi bir yerinde güneş yanığı için yaptığınız uygulamayı yüzünüz için de uygulayın. Ancak bu bölgelerin yanmasını önlemek için geniş kenarlı bir şapka giyerek başınızı, boynunuzu ve omuzlarınızı daha fazla korumak iyi bir fikirdir.
Gözlerinizi fotokeratit denilen bir durumdan korumak için, özellikle çok sıcak günlerde doğrudan güneşe bakmaktan kaçınmak ve güneş gözlüğü takmak da önemlidir.
Güneş Yanığından Hızlı Bir Şekilde Nasıl Kurtulunur?
Güneş yanığından kurtulmak için hızlı bir çare yoktur. Hafif güneş yanığı genellikle birkaç gün içinde kendi kendine iyileşir. Şiddetli güneş yanığı tıbbi tedavi gerektirecektir.
Güneş Yanığı Şiddeti Tablosu Var mı?
Güneş yanığı genellikle birinci derece bir yanıktır. Ancak, güneş yanığınızın ne zaman daha şiddetli olduğunu anlamanıza yardımcı olması için aşağıdaki kılavuzunu kullanabilirsiniz.
Yanık Tipleri ve Belirtileri
Birinci Derece Yanık: Cilt kızarıklığı, dokununca acı hissi, hafif şişlik.İkinci Derece Yanık: Daha şiddetli kızarıklık ve ağrı, kabarcıklar, sıvı sızdırabilir, bir miktar cilt kaybı olabilir.Üçüncü Derece Yanık: Deri katmanlarının kabarması ve kaybı. Sinir kaybı nedeniyle ağrısız olabilir. Kuru ve kösele gibi cilt. Cilt kırmızı, pembe, beyaz veya ten rengi görünebilir. Kömürleşmiş gibi de görünebilir, ancak bunun nedeni genellikle kimyasal veya yangın yanığıdır.Güneş Yanığı Soyulmasını Nasıl Tedavi Edebilirim?
Güneşten yanmış, soyulan deriyi almamak önemlidir. Cildin kendini doğal olarak değiştirmesine izin verin. Bölgeyi yatıştırmak ve nemlendirmek için nemlendirici uygulayın. Aloe veralı bir ürün iyi bir seçim olabilir.
Güneş Yanığı Kabarcıklarını Nasıl Tedavi Edebilirim?
Kabarcıklarınız varsa, ikinci derece yanık olabilir. En iyi tedaviyi aldığınızdan emin olmak için bir doktora görünmelisiniz. Ancak bu arada bölgeyi rahatlatmak için soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Bölgeye enfeksiyon bulaştırmamak için herhangi bir kabarcığı patlatmayın.
Kabarcık patlarsa, bölgeyi sabun ve su ile temizleyin. Koruma için bölgeyi bir çok amaçlı cilt bakım kremi tabakasıyla kaplamak da iyi bir fikir olabilir. Reçetesiz satılan üçlü antibiyotik merhem kullanabilirsiniz, ancak bazı kişilerin Neosporin gibi antibiyotik merhemlerin bir bileşeni olan neomisin alerjisi olabileceğini unutmayın.